Helpt vapen bij het stoppen met roken?

De zoektocht om te stoppen met roken heeft ertoe geleid dat velen verschillende hulpmiddelen zijn gaan onderzoeken, waarbij vapen een omstreden maar populaire optie is geworden. E-sigaretten worden op de markt gebracht als een veiliger alternatief voor traditionele sigaretten en hebben wereldwijd debat aangewakkerd onder gezondheidsexperts, beleidsmakers en gebruikers. Dit artikel onderzoekt het bewijsmateriaal rondom vapen als hulpmiddel bij het stoppen met roken, waarbij de potentiële voordelen worden afgewogen tegen de risico’s en controverses.

1. Vapen en de aantrekkingskracht ervan begrijpen

Bij vapen wordt nicotine in de vorm van een aerosol (of nicotinevrije vloeistoffen) ingeademd via apparaten zoals e-sigaretten of vape-pennen. In tegenstelling tot verbrandbare sigaretten, die tabak verbranden om nicotine en schadelijke toxines vrij te maken, verhitten e-sigaretten een vloeistof (e-liquid) om damp te produceren. Dit proces elimineert teer en veel kankerverwekkende stoffen die geassocieerd worden met roken, waardoor vapen wordt gepositioneerd als een strategie voor schadebeperking.

De nicotine-afgifte verschilt per apparaat, waarbij sommige de snelle nicotine-“hit” van sigaretten nabootsen, met name via nicotinezouten. Deze functie is aantrekkelijk voor rokers die vertrouwdheid zoeken zonder de giftige bijproducten van de rook.

2. Kan vapen helpen bij het stoppen?

Verschillende onderzoeken benadrukken de potentiële werkzaamheid van vapen.

• New England Journal of Medicine (2019): Een baanbrekend onderzoek wees uit dat e-sigaretten bijna twee keer zo effectief waren als nicotinevervangende therapieën (NRT’s) zoals pleisters of kauwgom, waarbij 18% van de vapers na een jaar stopte met roken, vergeleken met 9,9% die NRT’s gebruikte.
• Cochrane Review (2022): Analyseerde 78 onderzoeken en concludeerde dat vapen waarschijnlijk meer mensen helpt met stoppen met roken dan NRT’s of gedragsondersteuning alleen.

Onderzoeksbeperkingen blijven echter bestaan, veel onderzoeken zijn van korte duur en de succespercentages op de lange termijn zijn nog steeds onvoldoende onderzocht. Door de industrie gefinancierde onderzoeken kunnen vooringenomenheid introduceren, aangezien tabaksbedrijven steeds meer investeren in vapingproducten.

3. Effectiviteit en uitdagingen in de praktijk

Hoewel klinische onderzoeken veelbelovend lijken, zijn de resultaten in de praktijk gemengd.

• Dual Use: Tot 60% van de vapers blijft roken (“dual use”), wat de gezondheidsvoordelen tenietdoet.
• Risico op terugval: Sommige personen stappen weer over op roken vanwege inconsistenties in het apparaat of sociale triggers.

Public Health England schat dat vapen 95% minder schadelijk is dan roken, maar benadrukt dat niet-rokers vapen moeten vermijden vanwege de risico’s op nicotineverslaving.

4. Gezondheidsproblemen en misvattingen

• Nicotineverslaving: E-liquids bevatten vaak hoge nicotinegehaltes, wat mogelijk afhankelijkheid in stand houdt.
• Jeugdepidemie: Smaken als mango en suikerspin hebben geleid tot een toename van tieners die vapen. In 2023 meldde 14% van de Amerikaanse middelbare scholieren dat ze momenteel e-sigaretten gebruiken.
• EVALI-crisis: In 2019 werden longletsels gerelateerd aan vapen (EVALI) gelinkt aan illegale THC-oliën met vitamine E-acetaat, niet aan gereguleerde nicotineproducten. Dit incident onderstreept de gevaren van ongereguleerde markten.
• Mythe-ontkrachting: Vapen is niet zonder risico, maar wordt algemeen aanvaard als minder schadelijk dan roken.

Tweedehands damp bevat minder gifstoffen dan sigarettenrook, hoewel de effecten op de lange termijn onbekend zijn.

5. Regelgevende en volksgezondheidsperspectieven

• VK: Promoot vapen via door de NHS ondersteunde stopprogramma’s, waarbij bewijs van schadebeperking wordt aangehaald.
• VS: De FDA reguleert vaping-producten, maar aarzelt om ze universeel te onderschrijven en keurt alleen bepaalde apparaten goed om te stoppen met roken.
  Australië: Vereist recepten voor nicotine-vaping-producten, met als doel de toegang van jongeren te beperken.

Beleidsmakers worstelen met het in evenwicht brengen van de behoeften van volwassenen om te stoppen met roken en de bescherming van jongeren. Verboden voor smaken, strengere leeftijdsverificatie en publieke voorlichtingscampagnes komen steeds vaker voor.

6. Stemmen van de frontlinies

• Succesverhalen: Veel ex-rokers geven vaping de eer hun leven te hebben gered. “Na 20 jaar roken, hielp vaping me binnen enkele maanden te stoppen”, vertelt Sarah, 42.
• Kritieken: Anderen melden terugval of ontevredenheid. “Ik ben overgestapt op vaping, maar hunkerde nog steeds naar sigaretten”, zegt Mark, 35.

Anekdotes benadrukken de subjectieve effectiviteit van vaping, wat de noodzaak van gepersonaliseerde strategieën onderstreept.

7. De rol van de grote tabaksindustrie

Tabaksgiganten als Altria en British American Tobacco domineren nu de vapingmarkt, wat ethische zorgen oproept. Critici beweren dat hun betrokkenheid de volksgezondheidsdoelen ondermijnt, omdat winsten verslaving boven stoppen kunnen stellen.

Vapen is een paradox: een veelbelovend hulpmiddel om te stoppen met roken, maar het zit vol met uitdagingen op het gebied van regelgeving, ethiek en gezondheid. Huidig ​​bewijs suggereert dat het rokers kan helpen om te stoppen als het opzettelijk wordt gebruikt, maar het is niet zonder risico’s, met name voor niet-rokers en jongeren.

Voor degenen die overwegen om te stoppen met roken met vapen, raadpleeg zorgverleners om een ​​plan op maat te maken, gebruik gereguleerde apparaten en vermijd illegale producten. Streef naar volledig stoppen met roken in plaats van dubbel gebruik.

Naarmate het onderzoek evolueert, moeten ook beleidsmaatregelen worden genomen die de volksgezondheid beschermen en tegelijkertijd de rol van vapen bij het verminderen van aan roken gerelateerde schade erkennen. Het antwoord op de vraag of vapen helpt om te stoppen met roken is niet een simpel ja of nee, het is een genuanceerd ja, maar met de nodige voorzichtigheid.