Wat zijn de bijwerkingen van vapen?

Vapen is de afgelopen tien jaar populairder geworden als alternatief voor traditioneel roken. Vaping-apparaten worden op de markt gebracht als een veiligere optie en verhitten een vloeistof (e-liquid of vape juice) tot een aerosol die gebruikers inademen. Hoewel veel mensen denken dat vapen ongevaarlijk is, suggereert onderzoek dat het verschillende gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Dit artikel onderzoekt de mogelijke bijwerkingen van vapen, inclusief kortetermijn- en langetermijngevolgen, en vergelijkt ze met traditioneel roken.

1. Kortetermijnbijwerkingen van vapen

Zelfs incidenteel vapen kan onmiddellijke bijwerkingen veroorzaken, waarvan sommige oncomfortabel of schadelijk kunnen zijn. Veelvoorkomende kortetermijneffecten zijn:

• Keel- en mondirritatie: De propyleenglycol en plantaardige glycerine in e-liquids kunnen droogheid, keelpijn en hoesten veroorzaken. Sommige gebruikers ervaren een branderig gevoel in de mond of keel.
• Hoesten en kortademigheid: Het inademen van damp kan de longen irriteren, wat leidt tot hoestbuien. Sommige gebruikers melden piepende ademhaling of ademhalingsmoeilijkheden kort na het vapen.
• Misselijkheid en duizeligheid: Hoge nicotineconcentraties kunnen misselijkheid, duizeligheid of zelfs braken veroorzaken, vooral bij nieuwe gebruikers. Dit wordt vaak ‘nicotineziekte’ genoemd.
• Verhoogde hartslag en bloeddruk: Nicotine stimuleert de bijnieren en geeft adrenaline af, wat de hartslag en bloeddruk verhoogt. Dit kan gevaarlijk zijn voor mensen met hartaandoeningen.
• Allergische reacties: Sommige gebruikers kunnen allergisch zijn voor ingrediënten in vape-sap, wat leidt tot huiduitslag, zwellingen of ademhalingsproblemen.

2. Langetermijnbijwerkingen van vapen

Hoewel onderzoek naar de langetermijneffecten van vapen nog in ontwikkeling is, suggereren studies verschillende ernstige gezondheidsrisico’s die verband houden met langdurig gebruik.

• Popcornlong (bronchiolitis obliterans): Deze aandoening is gekoppeld aan diacetyl, een chemische stof die voorkomt in sommige gearomatiseerde e-liquids, en veroorzaakt littekens in de luchtwegen van de longen, wat leidt tot chronische hoestbuien en ademhalingsmoeilijkheden.
• EVALI (E-sigaret of Vaping Product Use-Associated Lung Injury): Een ernstige longaandoening die voorkomt bij vapers en die symptomen veroorzaakt zoals pijn op de borst, koorts en ademhalingsfalen.
• Chronische obstructieve longziekte (COPD): Langdurig vapen kan bijdragen aan COPD, een progressieve longziekte die het ademen bemoeilijkt.

Nicotine verhoogt het risico op hartaandoeningen door de vorming van plaque in de slagaders (atherosclerose) te bevorderen. Onderzoeken suggereren dat vapen de kans op hartaanvallen en beroertes kan vergroten, zelfs bij jonge gebruikers.

• Nicotineverslaving en hersenontwikkeling: Vapen levert nicotine snel aan de hersenen, wat het risico op verslaving vergroot. Adolescenten die vapen, hebben meer kans om nicotine-afhankelijkheid te ontwikkelen, wat het geheugen, de focus en de cognitieve functie kan aantasten.
• Mondgezondheidsproblemen: Vapen kan een droge mond veroorzaken, wat het risico op gaatjes en tandvleesaandoeningen vergroot. Sommige onderzoeken suggereren dat vapen kan bijdragen aan orale infecties en tandverlies.
• Blootstelling aan schadelijke chemicaliën: E-liquids bevatten giftige stoffen zoals formaldehyde, acroleïne en zware metalen (lood, nikkel) van de verwarmingsspiralen. Deze chemicaliën worden in verband gebracht met kanker, longziekten en andere ernstige gezondheidsproblemen.

3. Vapen vs. roken: is vapen veiliger?

Veel mensen stappen over van roken op vapen, omdat ze denken dat het een gezonder alternatief is. Hoewel vapen gebruikers blootstelt aan minder kankerverwekkende stoffen dan traditionele sigaretten, is het niet zonder risico’s.

Sigaretten produceren teer en koolmonoxide, die een grote bijdrage leveren aan longkanker en hartziekten. Vapen elimineert verbranding, waardoor de blootstelling aan deze gifstoffen wordt verminderd. Zowel vapen als roken leveren nicotine, wat zeer verslavend is. Sommige vape-producten bevatten hogere nicotineconcentraties dan sigaretten, wat het verslavingspotentieel vergroot.

• Onbekende effecten op de lange termijn: Roken wordt al tientallen jaren bestudeerd, terwijl vapen relatief nieuw is. De volledige omvang van aan vapen gerelateerde gezondheidsrisico’s is mogelijk pas over jaren bekend.
• Toegangspoort tot roken voor jongeren: Studies tonen aan dat tieners die vapen, eerder geneigd zijn om traditionele sigaretten te gaan roken. Gearomatiseerde e-liquids spreken jongere gebruikers aan, waardoor de nicotineverslaving onder adolescenten toeneemt.

4. Speciale zorgen voor tieners en jongvolwassenen

Vapen is alarmerend populair geworden onder tieners, wat tot aanzienlijke zorgen over de volksgezondheid leidt.

• Impact op de ontwikkeling van de hersenen: de hersenen blijven zich ontwikkelen tot halverwege de 20. Blootstelling aan nicotine in deze periode kan de aandacht, het leervermogen en de impulscontrole schaden. Verhoogd risico op stemmingsstoornissen zoals angst en depressie.
• Hoger risico op verslaving: jongeren zijn vatbaarder voor nicotineverslaving vanwege de ontwikkeling van de hersenen. Veel tieners onderschatten hoe moeilijk het is om te stoppen met vapen.
• Sociale en gedragsrisico’s: vapen op scholen heeft geleid tot disciplinaire problemen en academische problemen. Groepsdruk en invloed van sociale media dragen bij aan de stijgende vaping-cijfers onder tieners.

5. Hoe te stoppen met vapen

Als u of iemand die u kent wil stoppen met vapen, overweeg dan deze stappen.

• Nicotinevervangende therapie (NRT): opties zoals pleisters, kauwgom of zuigtabletten kunnen helpen de ontwenningsverschijnselen te verminderen.
  Gedragsondersteuning: counseling of ondersteuningsgroepen kunnen strategieën bieden om verslaving te overwinnen.
• Voorgeschreven medicijnen: Medicijnen zoals bupropion (Zyban) of varenicline (Chantix) kunnen helpen om hunkeren te verminderen.
• Vermijd triggers: Identificeer situaties die de drang om te vapen triggeren en ontwikkel copingmechanismen.
• Blijf gehydrateerd en actief: Drink water en beweeg om ontwenningsverschijnselen te beheersen.

Hoewel vapen vaak wordt gezien als een veiliger alternatief voor roken, brengt het aanzienlijke gezondheidsrisico’s met zich mee, waaronder longschade, hartaandoeningen, nicotineverslaving en blootstelling aan schadelijke chemicaliën. Kortetermijneffecten zoals keelirritatie en duizeligheid komen vaak voor, terwijl langetermijnrisico’s nog worden onderzocht. Tieners zijn bijzonder kwetsbaar voor de verslavende en ontwikkelingsschade van vapen.

Als u momenteel vapet en wilt stoppen, kan medisch advies en ondersteuning u helpen om over te stappen op een leven zonder nicotine. Publieke bewustwording en strengere regelgeving zijn nodig om de groeiende vape-epidemie, met name onder jongeren, in te dammen.

Uiteindelijk is de beste manier om bijwerkingen van vapen te voorkomen, om helemaal geen e-sigaretten te gebruiken. Uw gezondheid op de lange termijn is het waard om te beschermen.